Dünya genelinde kısırlık artık bebek hayali kuran daha çok çifti etkisi altına alıyor. Kadınlar kadar çocuk sahibi olmak isteyen erkekler için de, sperm parametreleri ve sperm üretimi sürecinde pozitif ya da negatif değişimlere yol açabilen herhangi bir unsur belirleyici öneme sahip. Nitekim sperm sayısı ve sperm kalitesi gibi parametreler doğaları gereği hassas bir nitelik taşıyor...
Dünya genelinde kısırlık artık bebek hayali kuran daha çok çifti etkisi altına alıyor. Kadınlar kadar çocuk sahibi olmak isteyen erkekler için de, sperm parametreleri ve sperm üretimi sürecinde pozitif ya da negatif değişimlere yol açabilen herhangi bir unsur belirleyici öneme sahip. Nitekim sperm sayısı ve sperm kalitesi gibi parametreler doğaları gereği hassas bir nitelik taşıyor. Sperm değerlerini etkileyen birçok farklı unsur olabilir; yaşın ilerlemesi, zamanında tedavi edilmeyen inmemiş testis rahatsızlığı, varikosel hastalığı, hormon salınımını etkileyen rahatsızlıklar, sigara kullanımı, fazla kilo ve sağlık durumunu etkileyen daha birçok değişken neticesinde sperm değerleri düşebiliyor. Peki ya gereğinden fazla spor yapmak sperm değerlerini düşürür mü? Yoksa spor kısırlığa sebep olur mu? Bugüne dek sağlıklı yaşam için olmazsa olmazlar arasında gösterilen spor cinsel sağlığı etkiliyor olabilir mi?
Bu yazımda spor kısırlığa sebep olur mu? sorusunun yanıtlarını ve aşırı ağır antrenmanların sperm değerlerini nasıl etkilediği yönünde önemli bilgiler aktaracağım.
Düzenli spor yapmak ile kısırlık ilişkilendirilemez, aksine fit kalmanın ve stresten arınmanın en pratik yöntemi dendiğinde aklımıza ilk olarak sporla dolu bir yaşam gelir. Düzenli spor yapılması hem genel sağlık hem de üreme sistemi sağlığı üzerinde birçok faydayı beraberinde getirir. Bu noktada önemli olan sporun dozunu doğru ayarlayabilmek; uzun süren ağır spor antrenmanları söz konusu olduğunda bu sorunun yanıtı değişebiliyor. Ağır ve yoğun egzersizlere bağlı olarak erkeklerde sperm sayılarının %50 dolaylarında azaldığı biliniyor.
Kadın atletlerin çok yoğun antrenman dönemlerinde menstrual periyotlarının düzeninin bozulduğu, maruz kaldıkları fiziksel ve psikolojik stres nedeniyle bu dönemlerde gebe kalma ihtimallerinin azaldığı biliniyor. Çünkü vücut her zamankinden fazla baskılandığı süreçlerde hayatta kalmaya odaklanıyor ve enerjisini azaltan fonksiyonları geçici olarak durdurarak tüm enerjisini en verimli şekilde kullanmaya çalışıyor.
Kadınların doğurganlıklarını geçici olarak azaltan aşırı egzersizlerin erkekleri nasıl etkilediği ya da etkileyebileceği hakkında kesin bir çıkarım yapmak elbette ki doğru değil. Fakat ağır antrenman yapan erkekleri bekleyen potansiyel riskler konusunda kapsamlı bir araştırma gerçekleştirildi ve elde edilen sonuçlar da oldukça dikkat çekiciydi.
20 ila 40 yaş aralığında normal sperm değerlerine sahip 286 erkek üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmada, kendilerinden 1 sene boyunca haftada 5 gün günde 2 saat yüksek yoğunluklu antrenman yapmaları istendi. Temel amaç yapılan egzersizler sonrası erkek metabolizmasının nasıl tepki vereceğini ortaya çıkarmaktı. Süreç öncesinde ve sonrasında araştırmaya katılan erkeklerin hormon seviyeleri ve sperm kaliteleri ölçümlendiği için değişim net bir şekilde gösterildi.
1 sene sonunda erkeklerin sperm sayılarının neredeyse %50; erkeklik hormonu seviyelerinin ise yaklaşık %40 oranında azaldığı gözlemlendi. Bu araştırma ile aşırı fiziksel strese maruz kalmanın ve ağır antrenmanlar yapmanın sperm değerlerini etkileyebileceği net bir şekilde anlaşılmış oldu.
Spor yapmanın sağlık için ne kadar faydalı olduğu inkar edilemez, ancak ne kadar spor yapıldığının da erkeklerde kısırlık üzerinde önemli bir etkiye sahip olabildiği gerçeği göz ardı edilmemelidir. Herkesin egzersiz toleransı aynı olmayabilir, bazıları ne kadar yoğun antrenman yaparsa yapsın sperm değerlerinde hiçbir azalma meydana gelmeyebilir.
Sperm değerlerini etkileyen birçok faktörün olması nedeniyle “kısır olup olmadığımı nasıl öğrenebilirim?” sorusu birçok erkeğin aklını kurcalamaya devam edebiliyor.
Erkeklerin infertil olup olmadığını öğrenmek için ilk olarak üroloji ve androloji uzmanlarına başvurmaları gerekir. Fiziksel muayene ve sperm analizi testi sonuçları sperm kalitesi ve en genel anlamda sperm değerleri hakkında önemli bilgiler aktarır. Ancak bebek sahibi olamayan çiftlerin her zaman eş zamanlı değerlendirilmesi gerektiği gerçeği unutulmamalıdır.
Sonuç olarak, örneklediğimiz çalışma ağır antrenmanların erkeklerin sperm sayıları üzerinde potansiyel bir risk faktörü oluşturduğu gerçeğini gözler önüne serdi. Ağır antrenman yapan tüm erkeklerde aynı sorun gözlenebilecek şeklinde bir genelleme yapmak mümkün olmasa da sperm değerlerini düşüren unsurlar arasında düzenli yoğun egzersizlerin bulunduğunu da belirtebiliriz.
Çınarlı Mahallesi, Ankara Caddesi, Mistral Ofis Kulesi, No:15, Kat:37, Konak/İZMİR
