Kadınların birbirini takip eden 12 yumurtlama döneminde, korunmasız cinsel ilişkiye girilmesine rağmen gebeliğin oluşmaması durumu infertilite olarak tanımlanır. İnfertilite kadın ya da erkek kaynaklı oluşabilir. Bu nedenle infertil çiftlerin kontrollerinin androloji uzmanları ve kadın doğum uzmanları tarafından eş zamanlı olarak yapılması gerekir. Günümüzde geçmiş dönemlere oranla...
Kadınların birbirini takip eden 12 yumurtlama döneminde, korunmasız cinsel ilişkiye girilmesine rağmen gebeliğin oluşmaması durumu infertilite, yaygın bilinen şekliyle kısırlık olarak tanımlanır. İnfertilite kadın ya da erkek kaynaklı oluşabilir. Bu nedenle infertil çiftlerin kontrollerinin androloji uzmanları ve kadın doğum uzmanları tarafından eş zamanlı olarak yapılması gerekir. Günümüzde geçmiş dönemlere oranla erkek kaynaklı infertilite hakkında farkındalık yükselmeye başladı. Ancak henüz erkeklerin baba olamamasının fizyolojik nedenleri hakkında yeterli bilgiye sahip olduğumuzu söylemek zor. Bu yazımda sizler için erkeklerde infertilite nedenleri özelinde bilgi aktarmak istiyorum.
Ancak öncelikle “erkeklerde infertilite ne demek?”, “erkek infertilitesi tedavi edilir mi?”, “infertilite erkeği nasıl etkiler?” gibi sorulara kısaca değineceğim.
Bebek sahibi olmak isteyen çiftler, bir yıl boyunca korunmasız cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebelik oluşmuyorsa bu durum infertilite olarak adlandırılır. Kısırlık; kadın, erkek ya da hem kadın hem de erkek kaynaklı olabilir. Erkeklerde infertilite, erkek üreme sistemini etkileyen bir sorun nedeniyle gebeliğin meydana gelmemesi olarak tanımlanabilir.
Erkeklerde infertilite sebepleri doğrultusunda bu sorunun yanıtı değişebilir. Erkek infertilitesinin nedenleri belirlendikten sonra erkeklerin hem yardımcı üreme teknikleri ile hem de doğal yollarla bebek sahibi olmaları mümkündür. Bu kapsamda erkeklerde kısırlık nedenleri doğrultusunda ilaç tedavisi, hormon tedavisi ve cerrahi tedavi gibi yöntemlere başvurulabilir. Erkeklerde infertilite tedavisi hakkında detaylı bilgi için “Erkek Kaynaklı İnfertilite Tedavisi” içeriğimi okuyabilirsiniz.
İnfertilite yalnızca erkeği etkilemez, çiftleri etkiler. İnfertilite çoğunlukla fiziksel bir sağlık sorunu neticesinde ortaya çıkar ve tedavi seçenekleri değerlendirilmediği takdirde çiftlerin psikolojik anlamda sorun yaşamasına neden olabilir. Bu noktada önemli olan kısırlığın bir sağlık sorunu olarak değerlendirilmesi ve tedavi seçeneklerine başvurulmasıdır.
Kısa bir girişten sonra “erkeklerde infertilite sebepleri nedir?” sorusunun yanıtlarını şu şekilde sıralayabilirim:
Zamanında tedavi edilmeyen inmemiş testis problemi, genetik kusurlar, sistemik hastalıklar veya HIV gibi enfeksiyonlar sperm üretim süreci ve spermlerin fonksiyonları üzerinde olumsuz etkiye sahiptir. Gebeliğin oluşabilmesi için spermlerin kalitesinin yeterli olması gerekir. Spermlerin kalitesinin bozulmasına neden olabilecek herhangi bir hastalık erkek kaynaklı infertilite oluşumunu tetikleyebilir. Bu hastalıkların içerisinde varikosel de bulunur. Varikosel testislerin ısısını arttırarak hem sperm kalitesini hem de erkeklik hormonu salınımını etkileyebilen bir rahatsızlıktır. En sık görülen varikosel belirtileri; infertilite, etkilenen testis boyutlarında küçülme, testislerde ve kasıklarda ağrı şeklinde sıralanabilir. Tedavisinde altın standart mikrocerrahi ile varikosel operasyonudur.
vajina kanalına iletilmesi veya spermlerin vücut dışına atılması sürecinde yaşanan herhangi bir aksaklık erkek kaynaklı infertilite nedeni haline gelebilir. Cinsel ilişki öncesi yaşanan erken boşalma, genetik hastalıklar, testislerde blokaja neden olan yapısal problemler veya üreme organındaki hasar ve yaralanmalar sperm iletim sürecini bozarak erkeklerde kısırlığa yol açabilir.
Mesleki ya da yaşam şekliyle ilgili tercihler erkek kaynaklı kısırlığa neden olabilir. Kimyasalların solunması, radyasyona maruz kalınması, aşırı alkol tüketimi, anabolik steroid kullanımı ve sigara içiciliği erkeklerde infertilite nedenleri arasında gösterilebilir. Aynı şekilde sık sık yüksek ısıya maruz kalınması ve testis ısısının yükselmesi de sperm üretim mekanizmasına zarar vererek gebelik oluşumunu engelleyebilir. Sperm kalitesini düşüren faktörler belirlendikten sonra tedavi süreçleri hasta özelinde planlanır.
Obezite; uyku apnesi, karaciğer ve böbrek hastalıkları, depresyon, yüksek tansiyon ve diyabet gibi birçok kronik hastalığın oluşumunda etkiye sahiptir. Erkek infertilitesi ile de arasında bağ bulunur. Yağ depolarının artması androjen hormon metabolizmasını etkileyebilir. Özellikle erkeklik hormonu salınımını azaltarak sperm gelişim sürecini bozabilir. Üstelik spermlerde DNA hasarına da yol açabilir.
Erkeklerin kadınlardan farklı olarak ilerleyen yaşlarda da gençlik dönemlerindeki üreme yetisine sahip oldukları düşüncesi doğru değildir. 35 yaşından sonra erkeklerin de üreme potansiyellerinin azaldığı bilinmektedir. 40 yaşını geçen erkeklerin genetik mutasyonu olmayan bir bebeğe sahip olma olasılığı her sene %11 oranında azalmaktadır. 50 yaşından büyük erkeklerin çocuklarında Down Sendromu, Nörfibromatozis, Otizm ve Kleinfelter Sendromu gibi durumların görülme olasılığı oldukça yüksektir.
Görüldüğü gibi erkeklerin baba olmasını engellediği tespit edilebilen birçok neden vardır. Bunlara hormonal problemler, geçirilen kazalar, duygusal stres, enfeksiyonlar, kullanılan ilaçlar, geriye boşalma gibi birçok faktör de etkilenebilir. Bu nedenle kısırlık tanısı konulan çiftlerde yalnızca kadınların muayene edilmesi doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Erkeklerde infertilite nedenleri değişken ve komplike olabilir. Bu nedenle bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin birlikte ve erkeklerin de yaşları ilerlemeden gerekli tetkikleri yaptırması gereklidir.
Çınarlı Mahallesi, Ankara Caddesi, Mistral Ofis Kulesi, No:15, Kat:37, Konak/İZMİR
