Varikosel, erkek kısırlığının teşhis edilebilen ve geriye döndürülebilen nedenlerinden biridir. En basit şekliyle, testis torbasındaki toplardamarların varisleşmesi durumudur. Büyük çoğunlukla sol testisi etkiler, sağ testisi etkilemesi durumunda nedenlerinin belirlenmesi için kapsamlı tetkiklere ihtiyaç duyulur. Görülme sıklığı göz ardı edilemeyecek kadar fazla olduğundan ve ergenlik dönemindeki erkekleri de etkileyebildiğinden, varikosel hakkındaki farkındalığın yükselmesi son derece önemlidir.
Skrotumdaki varisleşme, bacakta oluşan varislere çok benzer ve meydana gelmesi hâlinde testislere daha fazla zararlı ajanın ulaşmasına, böylelikle testis ısısının artıp testislerin fonksiyonlarının zarar görmesine neden olur. Tedavisinde altın standart, mikrocerrahi varikoselektomi olarak adlandırılan ve hem varisleşen hem de varisleşme ihtimali bulunan toplardamarların kapatıldığı ameliyattır. Mikrocerrahi varikoselektomi operasyonunun temel amacı, testislere ulaşan zararlı ajanların ve kirli kanın engellenip testis ısısının ideal seviyeye döndürülmesidir. Başarı oranı son derece yüksek olmakla birlikte bu ameliyatta zamanlama önemlidir. Dolayısıyla ne zaman bir üroloji ve androloji uzmanına danışılması gerektiği bilinmelidir. Bu haftaki köşe yazımda varikoselin sık görülen belirtileri ve varikosel nedenleri hakkında bilgi paylaşacağım, faydalı olmasını umarım.
Varikosel tipik olarak asemptomatiktir. Ancak zaman içerisinde somut semptomlara yol açabilir. Skrotum toplardamarlarındaki varisleşme ilerlediğinde testislerde damarlar belirginleşebilir, ağırlık kaldırıldığında artan skrotal şişlik, fiziksel aktivitedeki artışla şiddetlenen ağrı ve ilerleyen dönemde de testis ısısının artmasına bağlı olarak sperm kalitesinde azalma en sık görülen belirtilere örnek gösterilebilir. Bazı hastalarda varikoselden etkilenen testiste küçülme meydana gelebilir. Nitekim testislerinden biri diğerine oranla daha küçük olan, ergenlik dönemindeki erkeklerin, üroloji ve androloji uzmanlarının değerlendirmesine başvurması tavsiye edilmektedir.
Varikosel, erkek üreme sağlığını etkileyen çeşitli problemlere yol açabilen bir hastalıktır. Skrotal sıcaklığın yükselmesi, spermlerin gelişimini ve olgunlaşmasını negatif yönde etkileyebilir. Testislerin çevresinde kan pıhtıları oluşturabilir, mikroskobik düzeyde testis kütlesini azaltabilir, tek taraflı meydana gelse dahi diğer testisi de etkileyebilir ve erkek kısırlığına yol açacak ölçüde sperm kalitesini düşürebilir.
Varikosele yol açan nedenler kesin olarak bilinmiyor. Hastalığın oluşumunda, kanın doğru şekilde ilerlemesini sağlayan damar kapakçıklarının fonksiyonlarındaki azalmanın etkili olduğu düşünülüyor. Skrotumdaki damarlar kanı doğru şekilde yönlendiremediğinde kan birikiyor ve damarları genişletmeye başlıyor. Varikosel ergenlik döneminde meydana geldiğinde testis gelişimini, hormon üretimini ve testis fonksiyonları ile ilişkili diğer metabolik süreçleri engelleyebiliyor. Dolayısıyla ergenlik döneminde varikosel belirtilerinin kesinlikle göz ardı edilmemesi gerekiyor. İlerleyen yaşlarda meydana geldiğinde tedavi süreci hastaya özgü faktörler doğrultusunda planlanabilse de ergenlik döneminde mikrocerrahi varikoselektomi gereklilik hâlini alıyor.
Çınarlı Mahallesi, Ankara Caddesi, Mistral Ofis Kulesi, No:15, Kat:37, Konak/İZMİR
